Hoe ontstaat overtraining en waaraan merk je dat?
Overtraining ontstaat wanneer er een onevenwicht ontstaat tussen de belasting (training) en herstel in een periode van tijd. Het treedt op wanneer een persoon herhaaldelijk en intensief traint zonder voldoende tijd en middelen voor herstel en aanpassing. Overtraining kan voorkomen bij zowel fysieke als mentale activiteiten, zoals intensieve sporttraining, krachttraining of zelfs cognitieve taken.
Het exacte mechanisme achter overtraining is nog niet volledig begrepen, maar er zijn verschillende factoren die een rol kunnen spelen. Een verhoogde fysieke belasting kan leiden tot ophoping van vermoeidheid, spierschade en verstoring van de hormonale balans. Bovendien kan het een negatieve invloed hebben op het immuunsysteem, het zenuwstelsel en het cardiovasculaire systeem.
De tekenen en symptomen van overtraining kunnen variëren, maar ze omvatten vaak:
- Verminderde sportprestaties: Je merkt dat je niet in staat bent om op hetzelfde niveau te presteren als voorheen, ondanks je inspanningen.
- Overmatige vermoeidheid: Je voelt je constant uitgeput, zelfs na voldoende rust en slaap.
- Verminderde motivatie en stemmingswisselingen: Je hebt geen interesse meer in de activiteit die je normaal gesproken leuk vindt, en je kunt prikkelbaar, angstig of depressief worden.
- Verhoogde rusthartslag: Je merkt dat je hartslag in rust hoger is dan normaal.
- Veranderde eetlust: Je hebt mogelijk een verminderde eetlust of veranderingen in eetpatronen.
- Verhoogde incidentie van blessures en ziekten: Je bent vatbaarder voor blessures, ontstekingen en infecties.
- Slaapstoornissen: Je hebt moeite met in slaap vallen, doorslapen of je slaapkwaliteit is verminderd.
- Veranderingen in het immuunsysteem: Je hebt mogelijk frequente verkoudheden, infecties of vertraagd herstel van ziekten.
Het is belangrijk op te merken dat deze symptomen niet specifiek zijn voor overtraining en ook kunnen voorkomen bij andere aandoeningen. Als je vermoedt dat je overtraind bent, is het raadzaam om een medisch professional te raadplegen voor een nauwkeurige diagnose en passend advies. Het vermijden van overtraining omvat het zorgvuldig plannen van trainingssessies, voldoende rust en herstel, evenwichtige voeding en vooral luisteren naar de signalen van je lichaam. (Een mooie anekdote: Henk Gemser onze toenmalige schaatsdocent op het CIOS vertelde “rust is de beste training na een training”)
